Phân tích 3 trụ cột chiến lược đột phá (theo Quyết định 1893/QĐ-TTg & Kết luận 86-KL/TW) đang biến Y học Cổ truyền Việt Nam thành ngành công nghiệp dược phẩm hiện đại, tập trung vào chuẩn hóa dược liệu, ứng dụng công nghệ và tích hợp điều trị.

Trong bối cảnh hệ thống y tế quốc gia đang tìm kiếm các giải pháp bền vững và tự chủ về nguồn dược liệu, Y học Cổ truyền (YHCT) đã được Chính phủ Việt Nam xác định là một trụ cột chiến lược quan trọng.

Các văn bản quan trọng như Quyết định số 1893/QĐ-TTg (năm 2019) và đặc biệt là Kết luận số 86-KL/TW mới nhất (ngày 10/7/2024) đã không chỉ nâng cao vị thế của YHCT mà còn mở ra một hành lang pháp lý, ưu tiên thu hút mạnh mẽ nguồn vốn tư nhân, công nghệ cao và hợp tác quốc tế.

Trụ cột 1: Vùng dược liệu chuẩn hóa

Trụ cột đầu tiên tập trung giải quyết vấn đề cốt lõi: chất lượng nguyên liệu đầu vào. Chiến lược chuyển dịch từ việc khai thác tự nhiên sang nuôi trồng tập trung, quản lý nghiêm ngặt theo chuẩn mực quốc tế.

1. Bắt buộc tiêu chuẩn GACP-WHO và truy xuất nguồn gốc

Nhà nước ưu tiên tuyệt đối các dự án đầu tư vào nuôi trồng dược liệu theo hướng công nghiệp. Tiêu chuẩn GACP và WHO được coi là chìa khóa để mở cửa thị trường quốc tế. Mục tiêu là để đảm bảo dược liệu đạt được tính ổn định và không bị tồn dư hóa chất. Đây là bước đi quan trọng nhất để sản phẩm YHCT Việt Nam được chấp nhận và có uy tín trên thị trường xuất khẩu.

2. Bảo tồn gen quý và ứng dụng công nghệ sinh học

Chiến lược song song là bảo tồn và phát triển các nguồn gen dược liệu quý hiếm, đặc hữu của Việt Nam:

  • Kho gen Quốc Gia: Đã lưu trữ và bảo tồn 1.531 nguồn gen thuộc, 884 loài cây thuốc, duy trì mạng lưới bảo tồn gen tại 7 vùng sinh thái trọng điểm.
  • Chọn tạo giống: Ứng dụng công nghệ sinh học phân tử để đánh giá đa dạng di truyền, từ đó chọn tạo ra các giống cây thuốc có năng suất và hàm lượng hoạt chất cao vượt trội. Đây là bước đi giúp tối ưu hóa lợi nhuận cho nhà đầu tư.

Trụ cột 2: Áp dụng công nghệ cao và chuyển đổi số

Để đưa sản phẩm YHCT vươn ra thế giới, việc thoát khỏi hình thức thô sơ truyền thống. Trụ cột này tập trung vào chế biến sâu và quản lý thông minh.

1. Hiện đại hóa nhà máy

Lĩnh vực thu hút đầu tư tư nhân hàng đầu là xây dựng các nhà máy sản xuất đông dược đạt chuẩn GMP. Ưu tiên ứng dụng các kỹ thuật chiết xuất hiện đại từ các tập đoàn uy tín, chiết áp suất cao và đặc biệt là công nghệ bào chế nano.

Mục tiêu là tạo ra các dạng bào chế hiện đại với hàm lượng hoạt chất được định chuẩn chính xác, có sinh khả dụng cao hơn nhiều lần so với thuốc sắc truyền thống.

2. Số hóa tri thức và minh bạch hóa chuỗi cung ứng

Chuyển đổi số được nghị quyết 72-NQ/TW thúc đẩy mạnh mẽ trong toàn ngành, bao gồm cả YHCT:

  • Ứng dụng công nghệ để hệ thống hóa, số hóa và bảo tồn kho tàng tri thức về bài thuốc, cây thuốc quý của các dân tộc thiểu số và kinh nghiệm của các lương y lão thành.
  • Phát triển hệ thống truy xuất nguồn gốc gắn liền với vùng trồng GACP. Điều này giúp tăng cường niềm tin và khẳng định chất lượng tuyệt đối của sản phẩm YHCT Việt Nam.

Trụ cột 3: Tích hợp lâm sàng 

Mục tiêu chiến lược cao nhất là đưa YHCT trở thành một giải pháp điều trị chính thống, kết hợp nhuần nhuyễn với y học hiện đại (YHHĐ) từ đào tạo, phòng bệnh đến điều trị.

1. Mở rộng quy mô khám chữa bệnh kết hợp

Nhà nước khuyến khích mở rộng quy mô và nâng cao chất lượng các cơ sở khám chữa bệnh YHCT:

  • Tăng cường cơ sở vật chất: Số lượng bệnh viện YHCT công lập đã tăng lên 66 bệnh viện (gấp đôi so với 2019). Tỷ lệ giường bệnh YHCT trên tổng số giường bệnh chung đã đạt 16%.
  • Ưu tiên xây dựng và ban hành các hướng dẫn chẩn đoán, phác đồ điều trị kết hợp YHCT và YHHĐ, đặc biệt trong các lĩnh vực là thế mạnh vượt trội của YHCT như phục hồi chức năng và điều trị bệnh mạn tính.

2. Đòn bẩy thanh toán bảo hiểm y tế

Đây là động thái kinh tế quan trọng nhất nhằm kích thích thị trường:

  • Ưu tiên chi trả: Bộ y tế đang ưu tiên lựa chọn các thuốc YHCT đạt chuẩn, có hiệu quả lâm sàng rõ rệt vào danh mục thuốc được BHYT chi trả.
  • Tạo động lực sản xuất: Việc tăng cường chi trả BHYT là động lực cực lớn, giải quyết vấn đề giảm tỷ trọng sử dụng thuốc YHCT, khuyến khích các doanh nghiệp yên tâm đầu tư vào nghiên cứu và sản xuất thuốc chất lượng cao.

KẾT LUẬN

Ba trụ cột chiến lược – chuẩn hóa nguồn dược liệu, ứng dụng công nghệ cao và tích hợp lâm sàng thể hiện sự chuyển mình mạnh mẽ, quyết tâm biến YHCT Việt Nam thành một ngành công nghiệp dược phẩm hiện đại, có khả năng cạnh tranh quốc tế.

Việc nắm bắt và đầu tư vào các lĩnh vực trọng tâm này chính là chìa khóa để các nhà đầu tư và doanh nghiệp phát triển bền vững, gặt hái thành công trong lĩnh vực YHCT đầy tiềm năng của Việt Nam.